Literatuur en handleidingen

Basiswerken en gebruiksvriendelijke gidsen

Terug naar toolbox

Forward het verleden! Gids voor mensen en organisaties met archief en met een hart voor de gemeenschap, CAVA, 2018.
Leren archiveren, Archiefbank Vlaanderen, Erfgoedcel Land van Dendermonde, Erfgoedcel Viersprong en Erfgoedcel Leie Schelde, 2016.
Naar een collectieplan in 6 stappen, FARO, 2016.
Archief of collectie? Tips and tricks, Archiefbank Vlaanderen, 2016.
Beheer uw archieven goed. Beknopte Handleiding Archiefbeheer voor Lokale Erfgoedverenigingen, Erfgoedcel k.ERF, 2015.
Hoe archiveren? Praktische gids voor het behoud en beheer van jouw archief, Erfgoedgoedcel CO7, 2014.
Hoera, een jubileum?! Een praktijkwijzer voor verenigingen en hun erfgoed. Uitgegeven door de provincie Vlaams-Brabant i.s.m. ADVN, Amsab-ISG, KADOC-KU Leuven en Liberaal Archief. Leuven, 2013.
Handleiding erfgoed bewaren en beheren, KADOC-KU Leuven
Ordeningsplan belangenverenigingen, AMVB, s.d.
Ordeningsplan sportverenigingen, AMVB, s.d.
Ordeningsplan theatergezelschappen, AMVB, s.d.
Ordeningsplan vzw’s, AMVB, s.d.
Verwerven en verwerken van archieven, LA-magazine, Liberas, pp. 14-15.
Erfgoedwijzer, FARO
Basispakket reinigen, inpakken, opbergen van archief, Provincie West-Vlaanderen.
Reader handleiding erfgoedverenigingen, Erfgoedcel k.ERF
Model bewaargevingsovereenkomst, Erfgoedcel k.ERF
Model schenkingsovereenkomst, Erfgoedcel k.ERF
Stappenplan. Takenfiches inpakdag: schonen, beschrijven, verpakken, Erfgoedcel k.ERF
H. COPPENS, L. HONNORE en E. PUT, Richtlijnen voor de inhoud en vormgeving van een archiefinventaris. Miscellanea Archivistica Manuale 66. Brussel, 2014
M. VERSCHELDE, Zakboekje archiveren. Uitgave van de Erfgoedcel Brugge, Vanden Broele, 2004
Archiefterminologie voor Nederland en Vlaanderen. Stichting Archiefpublicaties 118, ‘s-Gravenhage, 2003
Archiefwiki. Met onder meer de online publicatie van de Archiefterminologie voor Nederland en Vlaanderen, 2003
I. ADRIAENSSENS, Introductie tot erfgoedzorg en archieven. Verslagboek van het jaarthema. Brussel, VCM, 2001
I. SCHOUPS, Wie klasseert, die vindt. Hedendaags document- en archiefbeheer in besturen en organisaties, Brussel, Politea/VVSG/Stad Antwerpen - losbladig handboek, dat tweemaal per jaar wordt aangevuld .
F. TIMMERHUIS, Handboek Document Management. Rijswijk, 2001.
P. ANDRIES, Fotoconservatie syllabus. Antwerpen, Vlaamse Museumvereniging, 1999.
E. PELZERS, S. VAN DOORNMALEN, en J. HOFMAN, Archiefbeheer bij verenigingen en stichtingen. Alphen aan den Rijn, 1996.
F.C. HARTMAN, Handleiding voor het ordenen en beschrijven van archieven van verenigingen en instellingen. Stichting Archiefpublicaties, 1995.
A. HENDRICK, M. STESSEL, M. HANNOTTE, Archives et documentation. Guide à l'usage des associations et particuliers. Brussel, Editions Vie Ouvrière, 1993.
I. VAN DRIESSCHE, 'Archiefbewaring door culturele verenigingen' in: Archiefinitiatief, nr. 1, Brussel, VUBPress, 1991, p. 105-120.
H. COPPENS, Archiefterminologie. Archieftermen voor gebruik in het Rijksarchief. Miscellanea Archivistica Manuale 5. Brussel, 1990.
E. KETELAAR, Archiefbeheer in de praktijk. Alphen aan den Rijn, 1986. Dit losbladig vademecum, dat actueel wordt gehouden, gaat op diepgaande wijze in op alle aspecten van beheer, bewaring en ontsluiting van archief. Hoewel sterk op de situatie van de overheidsarchieven in Nederland afgestemd, bevat het ook basisinformatie over archiefverwerking in het algemeen.

Sectorspecifieke tools

Terug naar toolbox

Bedrijven:

- Aan de slag met het verleden van je bedrijf. Uitgegeven door ETWIE, i.s.m. Geheugen Collectief en Archiefbank Vlaanderen, 2018.

Kunsten:

- Project TRACKS. TRACKS is opgebouwd als een koffer met de nodige instrumenten voor kunstenaars en - kunstenorganisaties om zorg te dragen voor hun eigen archief en/of collectie(s).
- De schitterende schat. Over het wat, waarom en hoe van het striperfgoed, Letterenhuis e.a., s.d.
- Een stappenplan voor je archiefzorg, (voor amateurkunsten), Erfgoed Viersprong.

Architectuur:

- Handleidingen architectuurarchieven. Uitgave van het Centrum Vlaamse Architectuurarchieven / Vlaams Architectuurinstituut, Antwerpen, 2004-2010.

Muziek:

- Het Doeboek muzikaal erfgoed van Resonant is de handige gids voor elke organisatie of elke persoon die van ver of van dichtbij met muzikaal erfgoed te maken heeft. Alle mogelijke vormen van muzikaal erfgoed komen aan bod.

Literatuur:

- Zonder jurk niets om te doen opwaaien. Over het wat, waarom en hoe van archiveren: praktische tips voor schrijvers en verzamelaars, Letterenhuis, 2008

Sport:

- Scoor met de sportverhalen van je club! Hoe erfgoed bewaren en gebruiken in sportverenigingen, Erfgoedcel Brugge, 2012.

Selectie

Terug naar toolbox

Werkgroep Privaatrechtelijk Archief (WPA) - Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek-, Archief- en Documentatiewezen (VVBAD), Selectielijst privaatrechtelijke Archiefcentra.
Stichting Archiefpublicaties, Selectie II, theorie, praktijk, nieuwe trends en ontwikkelingen, 2018
Archiefselectie in Vlaanderen: de proef op de som? Huldeboek aangeboden aan Griet Maréchal door de VVBAD. Archiefkunde 6, Antwerpen, 2003
P. DROSSENS, Archief gewogen. Een onderzoek naar de theorie en praktijk van waardering en selectie (Miscellanea archivistica. Studia; 197), Brussel, 2011

Digitaal archiefbeheer

Terug naar toolbox

Binnen het project Best practices voor de archivering van sociale media in Vlaanderen en Brussel van KADOC-KU Leuven werd een handleiding voor zelfarchivering van Twitter, Facebook en Instagram opgesteld. Deze handleidingen worden o.a. ter beschikking gesteld via CEST.
Duurzaam digitaal werken, AMVB, 2020.
Archiefbank Vlaanderen, Erfgoedcel Land van Dendermonde, Erfgoedcel Viersprong en Erfgoedcel Leie Schelde. Leren archiveren, 2016
Bladwijzer, Hoe e-mails archiveren?, april 2016, nr. 16.
Bladwijzer, Hoe archiveer in websites?, december 2016, nr. 18.
Hoofdstuk 2 in Hoera, een jubileum?! Een praktijkwijzer voor verenigingen en hun erfgoed. Uitgegeven door de provincie Vlaams-Brabant i.s.m. ADVN, Amsab-ISG, KADOC-KU Leuven en Liberaal Archief. Leuven, 2013
Digitale documenten bewaren. Technische en strategische adviezen, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën, 2013.
S. AERTSEN, DigiGIDS@work, AMVB, 2012.
S. AERTSEN, DigiGIDS@home, AMVB, 2012.
Project DAVID (Felixarchief Antwerpen) - diverse nota’s, werkdocumenten en bibliografische verwijzingen
Cultureelerfgoedstandaardentoolbox (CEST-toolbox) De toolbox bevat richtlijnen, software en standaarden voor het creëren, beheren en toegankelijk maken van digitale en gedigitaliseerde erfgoedcollecties.
Digital Preservation Coalition (DPC), Digital Preservation Handbook en Digital Preservation Case-Studies.
Aan de slag met je digitaal archief, ADVN
Efficiënt werken met een gemeenschappelijke ruimte, CAVA
Efficiënt werken met een centrale mappenstructuur, CAVA
Efficiënt werken met dossiervorming, CAVA
Efficiënt werken met map- en bestandsnamen, CAVA
Efficiënt werken met versiebeheer, CAVA
Efficiënt werken met toegangsrechten, CAVA
Digitaal archiveren bij lokale verenigingen, Liberas
Digitaal documentbeheer, KADOC-KU Leuven
S. DEBUYSERE e.a., Bewaring en Ontsluiting van Multimediale data in Vlaanderen. Perspectieven op Audiovisueel erfgoed in het Digitale Tijdperk, Tielt: Uitgeverij Lannoo, 2010.

Digitalisering

Terug naar toolbox

Cultureelerfgoedstandaardentoolbox (CEST-toolbox) De toolbox bevat richtlijnen, software en standaarden voor het creëren, beheren en toegankelijk maken van digitale en gedigitaliseerde erfgoedcollecties.
S. LUYTEN, Handleiding: digitaliseren en ontsluiten van prenten- en fotocollecties, opgesteld n.a.v. “Groetjes uit het Pajottenland en de Zennevallei”, CAG, 2012
J. POPPE, Handboek digitaliseren van documenten. Technische aspecten en kwaliteitseisen, FARO, 2011
Praktische handleiding digitaliseren, AMVB, 2010
Rekenmodel digitaliseringskosten, Digitaal Erfgoed Nederland, 2010
S. SOYEZ, We gaan digitaal… Stappenplan voor de digitalisering van werkprocessen, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën, 2010
C. VAN DIJK, Glasnegatieven in Beeld. Handleiding voor de digitalisering van glasnegatieven, 2010.
F. BOUDREZ, Digitalisering van analoge archiefdocumenten (Digitaal Archiveren. Richtlijn en advies nr. 9), 2006

Bewaring en restauratie

Terug naar toolbox

Calamiteitenquiz 2020, CAVA
Waterbewust worden-zijn-doen in 5 stappen. Een initiatief van Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, Nederland | Vlaamse versie door FARO, 2019
Schadeatlas archieven. Hulpmiddel bij het uitvoeren van een schade-inventarisatie, Metamorfoze (NL), 2017
Risicomanagement voor collecties, Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (NL), 2016
Waterschadewiel, Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (NL), 2015
Schadeatlas bibliotheken. Hulpmiddel bij het uitvoeren van een schade-inventarisatie, Vlaamse Erfgoedbibliotheek, 2014
Archiefbewaarplaatsen, (Voor de bewaring van historisch archief). Praktische aanbevelingen & checklist, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën, 2010.
E. LOOTS, Hebben en houden. Tips om je erfgoed gezond te houden, uitgave van o.m. Culturele Biografie Vlaanderen, Antwerpen, 2005.
Verzeker De bewaring, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Brussel, 2004 - FARO.
Schimmels. Voorkomen en bestrijden, Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën, s.d.
Het loopt in de papieren. Geïntegreerde bestrijding van insecten in collecties, Instituut Collecties Nederland, 2003.
A. LIENARDY en P. VAN DAMME, Inter Folia. Handboek voor de conservatie en de restauratie van papier. Brussel, 1989. Publicatie van het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium die alle aspecten van papierconservering en -restauratie op grondige en deskundige wijze behandelt. Uitgebreide bibliografische verwijzingen.
Vademecum ter bescherming en onderhoud van het Kunstbezit. Brussel, 1988. Publicatie van het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium die een praktisch gerichte inleiding vormt inzake beheer, conservatie en onderhoud van roerend (kunsthistorisch) patrimonium.

Waardering

Terug naar toolbox

Willy Van den Bussche en het Provinciaal Museum voor Moderne Kunst-Provinciaal Museum Constant Permeke: inventariseren en waarderen van museum(directeurs)archief”, blog erfgoedproject, Provincie West-Vlaanderen, 2021.
Naar een werkinstrument voor het waarderen van privaatrechtelijke archieven. Waarderen van kabinetsarchieven als casestudy, Archiefbank Vlaanderen, 2019
Naar waarde geschat 4. Waardering collectie Museum van de Belgische Brouwers, Brussel, CAG, 2019
Naar waarde geschat 2. Waardering deelcollectie grote landbouwtuigen Openluchtmuseum Bokrijk, CAG, 2019
Naar waarde geschat 3. Waardering deelcollecties kuipers- en koperslagersgerei Jenevermuseum, Hasselt, CAG, 2019
Eindrapport ‘Naar waarde geschat’ Een integraal waarderingstraject voor vier agrarische erfgoedcollecties in Vlaanderen en Brussel, CAG, 2019
Naar waarde geschat. Waardering deelcollecties vlasteelt en landbouw Texture, CAG, 2018
Waardering architectuurarchieven, VAi, 2017-2019
Waarderingstools, FARO

Handleidingen en literatuur

Basiswerken en gebruiksvriendelijke gidsen

Sectorspecifieke tools

Selectie

Digitaal archiefbeheer

Digitalisering

Bewaring en restauratie

Waardering

Schrijf je in op de nieuwsbrief