Nee
Mailen
Menu

Veldkaart erfgoedsector

Terug naar toolbox
Inleiding

Vlaanderen telt heel wat cultureel-erfgoedgemeenschappen. Dat zijn personen die zich op vrijwillige of professionele basis verenigen rond erfgoed. Erfgoedgemeenschappen bestaan uit organisaties en personen die een bijzondere waarde hechten aan cultureel erfgoed, en dat cultureel erfgoed willen behouden en doorgeven aan toekomstige generaties. Op de erfgoedkaart van FARO vind je verschillende erfgoedgemeenschappen terug, zoals musea, archiefinstellingen, erfgoedbibliotheken, erfgoedverenigingen, organisaties voor volkscultuur, expertisecentra en erfgoedcellen. Je kan er ook je eigen organisatie aanmelden.

FARO

Terug naar toolbox

FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed ondersteunt de werking rond materieel en immaterieel cultureel erfgoed in Vlaanderen. FARO werkt voor en met erfgoedwerkers uit archieven, erfgoedbibliotheken, erfgoedcellen, organisaties die zich toespitsen op immaterieel erfgoed, landelijke dienstverlenende organisaties en musea. Ook beleidsmakers, gemeentelijke cultuur- en erfgoeddiensten zijn belangrijke doelgroepen. FARO brengt mensen met een grote diversiteit aan expertises bij elkaar en speelt een centrale rol bij het agenderen van actuele erfgoedvraagstukken. Het steunpunt biedt informatie, zowel algemeen als diepgaand, via zijn gespecialiseerde bibliotheek, kwartaalblad en website.

Archives Portal Europe

Terug naar toolbox

Het Archieven Portaal Europa (APE) geeft toegang tot informatie over het archiefmateriaal van verschillende Europese landen, plus informatie over archiefinstellingen verspreid over het hele continent. Archiefpunt is partner in APE en zorgt ervoor dat ook jouw archiefbeschrijvingen ook op Europees niveau kunnen worden gedeeld.

Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek, Archief en Documentatie

Terug naar toolbox

De Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek, Archief & Documentatie (VVBAD) is de beroepsvereniging in Vlaanderen van bibliothecarissen, archivarissen en documentalisten. De VVBAD koppelt sinds haar oprichting in 1921 een lange traditie aan een dynamische werking. Deze ledenvereniging, ondersteund door een professioneel team, stimuleert overleg en samenwerking in het werkveld en streeft naar uitwisseling van kennis en expertise.

Collectiebeherende organisaties

Terug naar toolbox

Collectiebeherende organisaties beheren een collectie cultureel erfgoed. Voor sommige is collectiebeheer een professionele aangelegenheid, voor andere is dat geen hoofdactiviteit. De meest zichtbare collectiebeherende instellingen zijn musea, private en publieke archiefinstellingen, erfgoedbibliotheken, openbare bibliotheken en diverse documentatiecentra, maar ook verzamelaars en privé-eigenaars kunnen belangrijk erfgoed beheren. Dit kunnen naast particulieren ook bedrijven zijn. Denk bijvoorbeeld aan de collecties van de Nationale Bank, KBC, Belfius, Katoen Natie of Voka. Ook de Koning Boudewijnstichting beheert een erfgoedcollectie.

De Vlaamse Overheid kan collectiebeherende organisaties subsidiëren indien ze voldoen aan een aantal voorwaarden, zoals het beschikken over een collectie waarmee een culturele erfgoedwerking kan worden uitgebouwd, hanteren van minimale kwaliteitseisen op basis van internationale standaarden van ICOM, ICA, IFLA en een permanente werking garanderen met focus op publieke dienstverlening en toegankelijkheid. Om te kunnen worden gesubsidieerd, moeten de organisaties een kwaliteitslabel behalen. Daaraan hangen ook een aantal voorwaarden vast. Afhankelijk van schaalgrootte, reikwijdte en relevantie van de werking kunnen collectiebeherende organisaties worden ingedeeld in een landelijk (lees Vlaams) en regionaal niveau of worden aangeduid als een cultureel-erfgoedinstelling.

Dienstverlenende organisaties

Terug naar toolbox

Niet alleen het beheren van een collectie is belangrijk, maar ook het aanbieden van een dienstverlening op maat vormt een onderdeel van het cultureel erfgoedbeleid in Vlaanderen. Dat is de kerntaak van de erfgoeddienstverleners. Dit zijn erfgoedorganisaties die musea, bibliotheken, archieven, onderzoekers, lokale besturen en vrijwilligers bijstaan bij hun dagelijkse omgang met hun erfgoed. Ze bieden praktijkondersteuning op allerlei vlak, zoals bij digitalisering, inventarisatie, ontsluiting, participatie, educatie, internationalisering en behoud en beheer.

Er zijn twee soorten dienstverlenende organisaties: zij die een landelijke en zij die een regionale dienstverlenende rol opnemen. Erfgoeddienstverleners met een landelijke rol moeten inspelen op een aantoonbare en duidelijk afgebakende nood die complex is of de werking van een individuele organisatie overstijgt. Dienstverleners kunnen autonome cultureel-erfgoedorganisaties zijn, maar ook collectiebeherende instellingen die een dienstverlenende rol opnemen. Archiefpunt is een dienstverlenende organisatie en neemt een rol op voor privaat archivalisch erfgoed.

Op regionaal niveau nemen intergemeentelijke samenwerkingsverbanden, vijf steden en de Vlaamse Gemeenschapscommissie de taak op als erfgoeddienstverlener. Deze cultureel-erfgoedcellen richten zich zowel op roerend als immaterieel erfgoed. Daarbij is samenwerking met collectiebeherende instellingen belangrijk.

Publieke dienstverlenende organisaties

Terug naar toolbox

Een aantal dienstverlenende organisaties worden door de Vlaamse overheid betoelaagd om de brede erfgoedsector te ondersteunen. Cultuurorganisaties, media en overheidsinstellingen kunnen bij meemoo terecht voor hulp bij de digitale archiefwerking. Publiq is expert in communicatie voor wat betreft het publieke vrijetijdsaanbod. Ze helpt dit aanbod verspreiden naar specifieke doelgroepen, organiseert diverse opleidingen over vrijetijdscommunicatie en deelt kennis over dit onderwerp. OP/TIL is actief op het terrein van de bovenlokale en transversale culturele werking, over de grenzen heen van gemeentes, sectoren en disciplines. Heb je een vraag over het zakelijk beleid van je organisatie? Dan kan je terecht bij Cultuurloket. Voor alle tips and tricks rond participatie van kansengroepen ben je bij Demos aan het juiste adres. Wil je graag meer inzetten op een sociaal-rechtvaardige en duurzame samenleving? Het Pulse Transitienetwerk, specialist omtrent duurzaamheid, helpt je graag op weg. Adviseurs van het Centrum voor Filantropie van de Koning Boudewijnstichting bieden kennis over en ondersteuning bij nalatenschappen.

Commerciële dienstverleners

Terug naar toolbox

Op de private markt bieden verschillende spelers hun diensten aan. Je kan bij hen terecht voor zeer diverse aspecten van de erfgoedwerking: moderatoren en presentatoren, tentoonstellingsbouwers, consulenten, vormgevers, redacteurs, gidsen, restaurateurs, curatoren, aanbieders van opslagplaatsen, IT-bedrijven, communicatiebedrijven, transportfirma’s. Ook veilinghuizen, kunst- en antiekhandelaars horen in dit rijtje thuis. Publieke erfgoedactoren en commerciële dienstaanbieders werken regelmatig samen, zo maken bijvoorbeeld archiefinstellingen regelmatig gebruik van commerciële tentoonstellingsbouwers en vormgevers, worden professionele moderatoren gevraagd om bijeenkomsten in goede banen te leiden, of kunnen consulenten betrokken worden bij beleidsplanningsprocessen.

Werkplaats immaterieel erfgoed

Terug naar toolbox

Archivalisch erfgoed is nauw verbonden met immaterieel erfgoed, denk maar aan allerlei tradities die ondersteund worden door documentair of audiovisueel erfgoed: wandelkaarten bij stoeten en processies, gebedskalenders of iftar-programma’s tijdens de Ramadan of foto’s en video’s als instructiemateriaal bij ambachten. De Werkplaats immaterieel erfgoed neemt een landelijke functie op voor het immaterieel cultureel erfgoed in Vlaanderen en werkt daarvoor samen met verschillende actoren in het erfgoedveld.

Terug naar toolbox