De Koninklijke Beiaardschool 'Jef Denyn' in Mechelen werd gesticht in 1922. Zij draagt de naam van haar stichter, de beroemde beiaardier Jef Denyn. Bij haar ontstaan kreeg ze financiële steun van de Amerikanen Herbert Hoover, John D. Rockefeller Jr. en William Gorham Rice. Het instituut stond achtereenvolgens onder de leiding van Jef Denyn, Staf Nees, Piet van den Broek en Jo Haazen, de huidige directeur van de school.
Van in het begin benadrukte de school, o.m. ook in haar statuten, het pedagogische aspect en promootte ze de beiaardkunst en de ontwikkeling ervan in binnen- en buitenland. Hierdoor speelde het instituut een belangrijke rol in het mondiaal verspreiden van de beiaard. Beiaardiers uit alle uithoeken van de wereld kregen en krijgen nu nog steeds in Mechelen hun opleiding. Studenten kwamen en komen onder meer uit Nederland, Frankrijk, Duitsland, Denemarken, Polen, Zwitserland, Rusland, Portugal, de Verenigde Staten, Australië, China, Taiwan, Japan en de Filippijnen. Uniek in haar soort geniet de school vandaag een enorm (internationaal) aanzien en drukt ze een stempel op het beiaardspel in heel de wereld. Een omvangrijk archief resulteerde uit haar jarenlange activiteit.
De kern van het archief wordt gevormd door documenten inzake de schoolwerking: jaarverslagen, studentenlijsten, financiële rapporten, examendocumenten, brieven en foto's. Deze stukken worden bewaard per schooljaar, vanaf 1922 tot op heden. Het leeuwendeel van het archief bestaat echter uit nalatenschappen van personen die verbonden waren met de school of die zich actief hebben ingezet voor de beiaardkunst. Zo zijn er de brieven en krantenknipsels van Jef Denyn die een schat aan informatie herbergen over de beiaardcultuur tussen 1880 en 1941. Denyn was een ijverig correspondent en onderhield contacten met zowat iedereen ter wereld die iets met beiaard te maken had : klokkengieters in binnen en buitenland, geldschieters, beiaardiers, musici, medewerkers en vrienden. Ook de nalatenschappen van Georges Van Doorslaer en Prosper Verheyden, beiden historici en vrienden van Denyn, zijn het vermelden waard. Zij bevatten historische documenten en nota's die in functie van hun publicaties over de beiaardgeschiedenis werden verzameld. De nota's van Verheyden zijn zo omvangrijk en gedetailleerd, dat ze nog altijd frequent worden geraadpleegd. Zeer waardevol in deze verzameling is de correspondentie met klokkengieters Pieter Hemony, Andreas Joseph Vanden Gheyn en Passchier Melliaerts. Verder bevat het archief nog legaten van Piet van den Broek, Victor Van Geyseghem, Willy Godenne, Gaston van den Bergh en van de Nederlanders Piet van Langen en Willem Brandts-Buys. Telkens betreft het hier figuren die pioniers waren in de heropleving van de beiaardkunst in de 20ste eeuw. Belangrijk zijn hier o.a. ook de klankanalyses en de dossiers over de constructie of de restauratie van beiaarden.
De kern van het archief wordt gevormd door documenten inzake de schoolwerking: jaarverslagen, studentenlijsten, financiële rapporten, examendocumenten, brieven en foto's. Deze stukken worden bewaard per schooljaar, vanaf 1922 tot op heden. Het leeuwendeel van het archief bestaat echter uit nalatenschappen van personen die verbonden waren met de school of die zich actief hebben ingezet voor de beiaardkunst.
Het archief van de Koninklijke Beiaardschool bevat ook heel wat muziekpartituren. Tot de meest waardevolle stukken behoren de manuscripten met muziek voor het automatisch spel van de Antwerpse stadsbeiaard uit de 18de eeuw. Ze werden tussen 1740 en 1805 genoteerd door de stadsbeiaardiers Joannes en Amandus de Gruytters. Ieder jaar werd de muziek op de trommel - telkens vier melodieën - immers tweemaal veranderd. Beiaardiers noemen dit de "versteek". Deze handschriften bieden heel wat informatie over de uitvoeringspraktijken en de muzikale smaak van die tijd. Alle versteekmuziek van de Mechelse Sint-Romboutstoren bleef overigens ook bewaard. Daarnaast bevat het archief ook de handschriften en drukken behorende tot het oeuvre van de componisten Staf Nees en Josse Van Beers. Het betreft hier religieuze vocale werken en operettemuziek.
In het archief ontbreekt evenmin het audiovisueel materiaal zoals affiches, foto's, langspeelplaten en films. Een pronkstuk is de film van Henri Storck, over de beiaard van Sint-Rombouts en zijn stadsbeiaardier Jef Denyn. Intussen werd de fotocollectie gedeeltelijk gedigitaliseerd en is deze vrij raadpleegbaar op de regionale Beeldbank Mechelen (www.beeldbankmechelen.be). Tenslotte worden nog heel wat stukken verzameld en bewaard die met beiaarden en klokken gerelateerd zijn: programmaboekjes, krantenknipsels en parafernalia.
Het archief van de Koninklijke Beiaardschool werd in 1997 zo goed als volledig, met uitzondering van de beiaardpartituren, overgebracht naar het Stadsarchief van Mechelen. Raadplegingen kunnen gebeuren na afspraak.
Bron:
Steekkaart in Archiefbank: Archief Koninklijke Beiaardschool "Jef Denyn" Mechelen. ca. 1600-2008
