Het archief van de zusters van Onze-Lieve-Vrouw Presentatie van Beveren werd onlangs ontsloten. Het bevat verrassend veel stukken uit de tijd van de stichteres Anne Piers (1664-1751) en geeft voorts een totaalbeeld van drie eeuwen maatschappelijk engagement van deze congregatie.
Anne-Françoise Piers, dochter van de adellijke burgemeester van Beveren, zet zich vanaf het einde van de 17de eeuw samen met enkele gelijkgezinde vrome vrouwen in voor het lot van arme schoolkinderen en wezen. Ze richten een armenschool en een weeshuis op. Die vinden in 1723 een onderkomen in het kasteelcomplex van het Hof ter Welle, gelegen even buiten de dorpskom van Beveren. Naar deze plek worden Anne Piers en haar volgelingen de zusters van het Geestelijk Hof genoemd, ook al worden ze in 1727 officieel erkend als de Zusters van Onze-Lieve-Vrouw Presentatie.
Het archief bewaart een reeks stukken over Anne Piers. Ze werpen een licht op haar familiale achtergrond, haar geprivilegieerde contacten met wereldlijke en kerkelijke gezagsdragers en haar talenten als beheerder van een belangrijk financieel en onroerend patrimonium. De archiefbescheiden geven op die manier ook een uniek beeld van het ontstaan en de ontwikkeling van een 18de-eeuwse zustergemeenschap. Alleen de spirituele aspecten zijn wat onderbelicht. Ook over het wedervaren van de Beverse zusters tijdens het Franse en Hollandse bewind zijn documenten aanwezig.
Hoewel het archief vooral stukken bevat over de maatschappelijke activiteiten en realisaties van de congregatie, is het ook mogelijk om op basis van het bestand een relatief volledig beeld te schetsen van de historische ontwikkeling van de zustergemeenschap. Zo biedt het archief interessante bronnen voor het onderzoek van het 19de- en 20ste-eeuwse geloofs- en gemeenschapsleven van de zusters.
In de 19de en 20ste eeuw maakt de congregatie een succesvolle expansie door. Trouw aan het basischarisma en de sociale bekommernis van hun stichteres, breiden de zusters hun apostolaatsactiviteiten verder uit. Naast de taken in de school en het weeshuis van het Geestelijk Hof ontplooien ze talrijke nieuwe initiatieven. In 1875 opent in Zandbergen het eerste bijhuis. Andere stichtingen, vaak verbonden aan lokale scholen, volgen in Oudegem (1879), Appels (1900), Waarbeke (1909) en Nieuwenhove (1930). Rond het midden van de jaren 1930 gaan de zusters ook in Congo aan de slag. In Beveren zelf kopen ze in 1881 het voormalige klooster van de Wilhelmieten in de Kloosterstraat. Dit zogenaamde Nieuw Geestelijk Hof groeit in de loop van de 20ste eeuw uit tot een bekende onderwijsinstelling met een waaier aan studierichtingen.
Het congregatiearchief bevat talrijke stukken over de stichting, het bestuur en het beheer van de scholen in Beveren en de bijhuizen. Van het dagelijkse school- en internaatsleven zijn vele papieren getuigen bewaard. Hoewel het archief vooral stukken bevat over de maatschappelijke activiteiten en realisaties van de congregatie, is het ook mogelijk om op basis van het bestand een relatief volledig beeld te schetsen van de historische ontwikkeling van de zustergemeenschap. Zo biedt het archief interessante bronnen voor het onderzoek van het 19de- en 20ste-eeuwse geloofs- en gemeenschapsleven van de zusters.
Het archief is in 2005-2007 door de zusters zelf, in samenwerking met het Forum voor Kerkelijke Archieven Vlaanderen (FoKAV), ontsloten. Het wordt bewaard op de zetel van de congregatie en is enkel raadpleegbaar na afspraak.
Bron:
Steekkaart in Archiefbank: Archief van de Congregatie van de Zusters van O.-L.-Vrouw Presentatie, Beveren. (17de eeuw) ; 1720-2005
