Fonds Suzan Daniel

Fonds Suzan Daniel

Opgericht op 8 mei 1996 in Gent, steunt het Fonds al bijna drie decennia op een team van toegewijde vrijwilligers. Het Fonds beschikt niet over een eigen depot. In plaats daarvan wordt het erfgoed van het Fonds in bewaring gegeven, hoofdzakelijk bij drie erkende en professionele archieforganisaties:

• Amsab-Instituut voor Sociale Geschiedenis te Gent
• KADOC, Documentatie- en Onderzoekscentrum voor Religie, Cultuur en Samenleving te Leuven
• Archief- en Onderzoekscentrum voor Vrouwengeschiedenis vzw (AVG-Carhif) te Brussel

De vereniging is vernoemd naar Suzan Daniel, het pseudoniem van Suzanne De Pues, die in 1953 moedig de eerste Belgische holebi groepering oprichtte, het Centre Culturel Belge (C.C.B.; Cultuur Centrum België). (Fonds Suzan Daniel z.d.a)

... de belangrijkste bronnenverzameling voor het naoorlogse holebi- en transleven in België.

Het Fonds heeft als hoofddoel het verzamelen, ordenen, inventariseren en beschikbaar stellen van alle mogelijke materialen uit het holebi en trans verleden en heden in België. Hierdoor vormt het de belangrijkste bronnenverzameling voor het naoorlogse holebi- en transleven in België.

Daarnaast streeft het Fonds ernaar om betrokkenen bewust maken van het belang van die sporen uit het holebi en trans verleden. Het creëren van een archiefbewustzijn binnen de queer gemeenschap is dan ook een essentieel onderdeel van de werking van het Fonds. (Fonds Suzan Daniel z.d.a)

Momenteel beheert het Fonds ongeveer 450 lopende meter aan archief- en documentatiemateriaal. Naast archieven bewaart het ook documentatiemateriaal zoals tijdschriften, boeken, affiches, strooibriefjes, folders, brochures, maar ook voorwerpen zoals T-shirts, gadgets en condoomverpakkingen. (Fonds Suzan Daniel z.d.b)

Roger Vertongen

Geboren in de buurt van Mechelen in 1929, had Roger Vertongen een bijzonder rijk en boeiend leven als homoman in naoorlogs België. Hij werkte een groot deel van zijn leven bij het departement reservaties van de nationale luchtvaartmaatschappij Sabena. Zijn werk bracht hem regelmatig naar buitenlandse bureaus in plaatsen zoals New York, San Francisco, Johannesburg, Montréal, en Tel Aviv. Sowieso had hij een sterke passie, bijna obsessie, om mensen van over de hele wereld te leren kennen. Hij had dan ook een uitgebreide en wereldwijde kring van relaties, zowel vriendschappelijk, romantisch als seksueel. Elk jaar verstuurde hij gewoonlijk vier- tot vijfhonderd nieuwjaarskaartjes. (Hellinck 2003; Hellinck 2024)

Een decennium na Rogers overlijden werd zijn omvangrijke archief in 2002 en 2003 geschonken aan het Fonds Suzan Daniel en in bewaring gegeven bij Amsab-ISG. Het archief biedt een uniek micro- en persoonlijk perspectief op het leven van een homoman in België en in de wereld. Het documenteert vrijwel alle aspecten van Rogers leven, inclusief honderden gedichten, tekeningen, zelf uitgewerkte choreografieën en een autobiografische tekst. Daarnaast bevat het een grote hoeveelheid briefwisselingen, met partner, vrienden, kennissen, en bekende artiesten zoals Tom of Finland, Mark Haddon en Al Shapiro. Het archief omvat ook een schat aan beeldmateriaal zoals fotoalbums en dia’s, en publicaties (voornamelijk eenvoudige homolectuur en ‘physique pictorial’-boekjes). (Hellinck 2003; Hellinck 2024)

Paul Rademakers

Paul Rademakers (1920-2022) speelde een cruciale rol in de opkomst van de Vlaamse LGBTQI+ beweging in de jaren 60-70. Zijn engagement begon bij het COC Vlaanderen, de eerste Vlaamse homogroep, als secretaris vanaf 1963. In de daaropvolgende decennia werd hij het gezicht van het GOC (Gespreks- en Onthaalcentrum) in Antwerpen, het sterkst uitgebouwde homocentrum in België tijdens de jaren 70 en 80. Paul getuigde tijdens voorlichtingsvergaderingen, teach-ins, debatten… in heel Vlaanderen. (BH 2022; Çavaria z.d.; Hellinck 2024)

Vanuit een uitgesproken christelijke achtergrond, zette Paul zich ook actief in voor meer aanvaarding binnen de Katholieke Kerk. In 2020 ontving hij de Lifetime Achievement Award van Çavaria voor zijn decennialange inzet voor de holebigemeenschap. (BH 2022; Bouwen z.d.; Çavaria z.d.; Hellinck 2024)

In de daaropvolgende decennia werd hij het gezicht van het GOC (...), het sterkst uitgebouwde homocentrum in België tijdens de jaren 70 en 80.

Zijn 2,1 strekkende meters grote archief werd in 1998 geschonken aan het Fonds Suzan Daniel en in bewaring gegeven bij KADOC, Documentatie- en Onderzoekscentrum voor Religie, Cultuur en Samenleving. In het archief vind je onder meer de nieuwsbrief ‘Kontakt’ van COC Vlaanderen, een belangrijke historische bron voor de activiteiten van de organisatie. Daarnaast bevat het archief uitgebreide correspondentie met personen en organisaties door heel het land, wat waardevolle inzichten biedt in de evolutie van de holebi-kwestie in België. (Hellinck 2024)

Lesbies Doe Front

Vanaf het begin van de holebibeweging waren lesbiennes aanwezig, maar ze stonden zelden op de voorgrond. Voor een stuk weerspiegelde dit de patriarchale machtsverhoudingen in de bredere samenleving. Hun engagement was ook verspreid over de vrouwenbeweging en de gemengde holebibeweging, wat ervoor zorgde dat lesbiennes vaak ondervertegenwoordigd en/of onzichtbaar bleven. (Hellinck en De Witte 2024; Hellinck 2024)

Midden jaren 1980 ontstond in Gent de autonome lesbische actiegroep Lesbies Doe Front (LDF), dat afstand nam van de heteronorm binnen de vrouwenbeweging en de zichtbaarheid van lesbiennes wilde bevorderen. De groep concentreerde zich al snel op de organisatie van de jaarlijkse Lesbiennedag, met de eerste editie in 1986 in de Gentse Vooruit. Deze dag omvatte een gevarieerd cultureel programma met fuiven, workshops, activiteiten en evenementen rond muziek, literatuur, film, beeldende kunst, en lezingen over cultuur, relaties, gezondheid, internationale kwesties, enzovoort. De Lesbiennedag was lang dé hoogdag voor de lesbiennegemeenschap. (Hellinck en De Witte 2024; Hellinck 2024)

In de jaren 2000 veranderde het Lesbies Doe Front zijn naam eerst naar LinC (Lesbisch in Se) en later naar Folía vzw (Focus Op Lesbisch In Alles), en werd ook de Lesbiennedag herdoopt tot L-Day. Intussen begon de actiegroep zich meer en meer te richten op beleid, resulterend in een lesbisch eisenplatform. De L-day in zijn oorspronkelijke vorm beleefde zijn 25e en laatste editie in 2012. Tegenwoordig organiseert het Roze Huis in Antwerpen nog steeds de “L-week”, een jaarlijks festival voor lesbische, biseksuele en trans vrouwen, queer en niet-binaire personen. (Hellinck en De Witte 2024; Hellinck 2024)

De Lesbiennedag was lang dé hoogdag voor de lesbiennegemeenschap.

Het archief van het Lesbies Doe Front is door het Fonds Suzan Daniel in bewaring gegeven bij het Archief en Onderzoekscentrum voor Vrouwengeschiedenis (AVG) in Brussel. Het pas dit voorjaar geïnventariseerde bestand vormt “een belangrijke bron inzake het lesbische leven en de lesbische cultuur tijdens (hoofdzakelijk) de periode 1985-1998. (Hellinck en De Witte 2024)” Twee reeksen staan centraal: vergaderverslagen en dossiers m.b.t. de organisatie van de Lesbiennedagen. In deze dossiers vind je ook de prachtige affiches van de Lesbiennedagen. (Hellinck en De Witte 2024)

Referenties

BH. 2022. “Paul Rademakers (1920-2022).” Het ondraaglijk besef / La notion insupportable 28: 28.

Bouwen, Denis. Z.d. “Paul Rademakers 1920 – 2022.” RainbowAmbassadors. Geraadpleegd op 19 juli 2024. https://rainbow-ambassadors.be/nl/paul-rademakers-1920-2022/.

Çavaria. Z.d. “Paul Rademakers Ontvangt Lifetime Achievement Award 2020.” Çavaria. Geraadpleegd op 19 juli 2024. https://cavaria.be/lifetime-achievement-award-2020.

Fonds Suzan Daniel. Z.d.a “Collectie.” Fonds Suzan Daniel. Geraadpleegd op 19 juli 2024. https://www.fondssuzandaniel.b....

Fonds Suzan Daniel. Z.d.b “Wie zijn we?” Fonds Suzan Daniel. Geraadpleegd op 19 juli 2024. https://www.fondssuzandaniel.b....

Hellinck, Bart. 2003. Inventaris van het archief van Roger Vertongen (1929-1989). Gent: Fonds Suzan Daniel. http://www.fondssuzandaniel.be....

Hellinck, Bart. 2024. Interview door auteur. Gent. 1 juli 2024.

Hellinck, Bart, en Ben De Witte. 2024. Inventaris van het archief van het Lesbies Doe Front / LinC / Folía. Gent: Fonds Suzan Daniel. (Deze inventaris zal later deze zomer online worden geplaatst op de website van het Fonds Suzan Daniel.)

Meer informatie over het Fonds Suzan Daniel? Raadpleeg de website hier!