Christian Kieckens (°1951) studeerde in 1974 af als architect en startte een gevarieerde carrière van ontwerp, onderzoek, onderwijs en een brede waaier aan culturele activiteiten. Tot zijn bekendste realisaties behoren de woning Van Hover-De Pus in Baardegem en het bedrijfsgebouw voor Drukkerij Sanderus in Oudenaarde. Voor zijn gehele loopbaan kreeg hij in 1999 de Vlaamse Cultuurprijs voor Architectuur, de tweejaarlijkse prijs van de Vlaamse Gemeenschap. Zijn inzet voor de Stichting Architectuurmuseum (S/AM) was een doorslaggevende factor bij het toekennen van de prijs. S/AM organiseerde architectuurtentoonstellingen en -publicaties op een moment dat er in België nog weinig sprake was van een architectuurcultuur. Een hoogtepunt voor S/AM was de Architectuurbiënnale Venetië in 1991. Kieckens ontwikkelde hiervoor het ruimtelijk concept van het Belgisch Paviljoen en de beeldvorming van de catalogus waaruit ook zijn interesse en aanleg voor grafisch ontwerp blijkt. Daarnaast gaf hij les aan architectuurinstituten in onder meer Gent, Antwerpen, Luik, Amsterdam en Londen.
Nadat Christian Kieckens zijn kantoor in 2015 herorganiseerde, schonk hij zijn archief aan het Architectuurarchief van de Provincie Antwerpen (APA). Kieckens wil met de bewaring van zijn archief jonge generaties blijven inspireren.
Het archief toont de grote diversiteit van Kieckens’ portfolio; van meubilair tot publieke ruimtes, van tentoonstellingen tot woonensembles. De projectdossiers, bestaande uit o.a. voorontwerpen, briefwisseling en lastenboeken, geven onderzoekers een kijk achter de schermen van zijn projecten en tonen hoe een idee zich ontwikkelde tot een ontwerp. Bijvoorbeeld het dossier over de bekende woning te Baardegem is in zijn geheel te onderzoeken.
Ook niet-uitgevoerde ontwerpen en studies zijn dankzij het archief bewaard. Christian Kieckens heeft tal van woningen ontworpen waarvan een beperkt aantal zijn gebouwd. De projectdossiers geven samen met de afzonderlijke ontwerpschetsen en presentatietekeningen een totaalbeeld van zijn oeuvre.
Daarnaast geeft het archief het belang van onderzoek en kennisoverdracht weer. Onderzoek en studie staan voor Kieckens centraal bij de persoonlijke ontwikkeling van een architect. Schetsen, tekeningen, tekstanalyses en foto’s zijn daarbij instrumenten om de architectuur te ontleden. Bijvoorbeeld zijn onderzoek naar de barokke architectuur is bekend. Een aantal van deze schetsen, ontwerpschetsen en foto’s worden bewaard in APA. Een groter deel wordt door Kieckens zelf bewaard.
Zijn andere activiteiten vinden eveneens neerslag in het archief. Stukken over zijn lesopdrachten, lezingen, workshops en studiereizen, alsook zijn ontwerpen voor tentoonstellingen, affiches en tijdschriften, waaronder voor S/AM, zijn te vinden in het archief.
Het archief wordt in de kijker gezet tijdens de tentoonstelling Het huis. De mentor. Het archief. Christian Kieckens (12 februari-5 juni 2016). De tentoonstelling brengt een synthese van Kieckens’ oeuvre aan de hand van drie luiken: het huis, de mentor en het archief. Het huis krijgt de vorm van een 1:1 textielconstructie van zijn woning in Baardegem. Dit luik biedt ruimte voor interventies van bevriende kunstenaars en architecten. Het luik mentor geeft een kijk op zijn werk als docent. Een volgend luik toont stukken uit zijn rijke archief. Ontwerpschetsen, tekeningen, foto’s, maquettes en publicaties naar de hand van Kieckens zijn in de expozaal van deSingel in Antwerpen te bewonderen.
Bronnen:
De tentoonstelling Het huis. De mentor. Het archief. Christian Kieckens (12 februari - 5 juni 2016) is een coproductie van deSingel, het Vlaams Architectuurinstituut en het Architectuurarchief Provincie Antwerpen. Op Erfgoeddag (24 april 2016, 15u) organiseren CVAa en APA een archiefrondleiding in de tentoonstelling: na een inleiding door Dirk Laureys (APA) en Sofie De Caigny (CVAa), worden bezoekers door Christian Kieckens door de expo geleid met bijzondere aandacht voor de archiefstukken.
Op 5 juni 2016 (14u) wordt tijdens de finissage van de expo het boek Autonomous architecture in Flanders. The early works of Marie-José Van Hee, Paul Robbrecht and Hilde Daem, Christian Kieckens and Marc Dubois voorgesteld.
Parallel met de tentoonstelling verscheen ook het boek Verwoorden / Verbeelden met teksten van Kieckens en foto’s van Reiner Lautwein.
Swinnen Peter; Dubois Marc; Balau Raymond e.a.; Christian Kieckens. Zoeken, denken, bouwen, Ludion, Gent, 2001.
Tentoonstellingsbrochure Het Huis. De Mentor. Het Archief. Christian Kieckens, deSingel/VAi, Antwerpen, 2016.
