De Sint-Martinus Turngilde Halle werd gesticht in 1905 onder de benaming Gilde Saint-Martin. De oprichting van de turngilde kaderde in de politieke tijdsgeest van het moment. De kerkelijke overheid in Halle zag met lede ogen aan dat de jeugd zich steeds meer aangetrokken voelde tot het liberale gedachtengoed. Met de stichting van de Cercle Saint-Martin in 1878 wilden de katholieken het tij keren en de jeugd “opnieuw op het rechte (lees katholieke) pad “ brengen.
Deelnemen aan het verenigingsleven was daartoe een uitstekend middel. En dus stichtte de Cercle de Sint-Martinus Fanfare (1880) en de Sint-Martinus Turngilde (1905). Dat men voor het turnen als sportvorm koos, kwam vooral doordat de sport gebaseerd was op tucht en discipline, twee waarden waar de katholieke kerk sterk op hamerde. De Sint-Martinus Turngilde moest in Halle het tegengewicht vormen voor de liberale turngroep La Populaire (1897).
In 2005 werd het 100-jarig bestaan gevierd met o.m. een tentoonstelling. Men kon hiervoor terugvallen op een rijk archief. Pronkstukken zijn ongetwijfeld de originele vlaggen van de Cercle Saint-Martin (1890) enerzijds en van de Turngilde (1908) anderzijds. De talrijke kaders met diploma’s zijn kunstwerken op zich die perfect de tijdsgeest weergeven en illustratief zijn voor de opvoedende rol van het turnen in de maatschappij.
Zoals in elke katholieke turnkring waren aanvankelijk alleen mannen toegelaten. Overeenkomstig de tijdsgeest droegen de turners een uniform: witte bloes met lange mouwen, witte broek met zwarte riem en een pet met opschrift G.S.M. (Gilde Sint-Martinus). Zaal Concordia was hun thuishaven. De Sint-Martinus Gilde groeide uit tot een toonaangevende turnkring. In 1920 werd een acrobatengroep Les Octavias opgericht die de vereniging veel naambekendheid verleende en op een amusante manier geld in het laatje bracht. De Sint-Martinus Gilde was een vaste deelnemer aan de periodieke turnfestiviteiten van de Katholieke Belgische Turnfederatie.
Na de Tweede Wereldoorlog duurde het tot september 1947 voor de turngilde opnieuw opgestart werd. Niet toevallig vormde een optocht in Halle van de liberale concurrent La Populaire de aanleiding om de draad weer op te nemen. In januari 1949 werd beslist een meisjesafdeling op te richten met eigen bestuur onder de vleugels van de Sint-Martinus Gilde. Hiermee was deze de eerste katholieke turnkring in de Zennevallei met een meisjesafdeling. Het bleek een voltreffer want nauwelijks één maand later waren er al 100 meisjes ingeschreven. In 1954 richtte de gilde de (pistool)schuttervereniging Tir Saint-Martin op die vandaag nog steeds actief is.
In de periode 1960-1980 beleefde de vereniging zijn sportieve topjaren met keurturners die op internationaal vlak succes boekten tot op Olympisch niveau. Verschillende turners van de vereniging behaalden Belgische en provinciale titels. In 1965 wordt de Gilde koninklijk en draagt ze van dan af de naam Koninklijke Sint-Martinus Gulde (KSMG). KSMG was herhaaldelijk organisator van gouw- en bondsfeesten. De goede contacten met de turnkring uit het Franse Mouvaux leidden later tot een verzustering van de stad Halle met de stad Mouvaux. Vanaf de jaren ’90 ondergaat het turnen echter een grote verandering: het groepsgebeuren maakt plaats voor een meer individuele benadering. Moderne vormen van beweging doen hun intrede (jazz dance, trampoline, acrogym, aerobics, seniorenturnen, …). En KSMG gaat mee met zijn tijd.
In 2005 werd het 100-jarig bestaan gevierd met o.m. een tentoonstelling. Men kon hiervoor terugvallen op een rijk archief. Pronkstukken zijn ongetwijfeld de originele vlaggen van de Cercle Saint-Martin (1890) enerzijds en van de Turngilde (1908) anderzijds. De talrijke kaders met diploma’s zijn kunstwerken op zich die perfect de tijdsgeest weergeven en illustratief zijn voor de opvoedende rol van het turnen in de maatschappij. De uitgebreide collectie aan turnkledij illustreert de bloei van de vereniging en de talrijke bekers, medailles, diploma’s, speldjes en eretekens bevestigen de behaalde sportieve successen. Daarnaast bevat het archief ook een grote fotocollectie met groepsfoto’s uit 1906 en 1920, foto’s van turners aan het werk, optochten en kampioenhuldigingen. Opzoekingen in de jaargangen van het Parochieblad en de Gazet van Halle leverden een uitgebreide knipselsverzameling op. Films over het bondsfeest voor meisjes in 1951 en voor jongens in 1965 werden geschonken aan het stadsarchief van Halle.
KSMG schonk daarnaast drie turntoestellen uit het begin van de 20° eeuw aan Sportimonium, waar ze vaste waarden zijn bij elke overzichtstentoonstelling.
Bron:
Steekkaart: Archief van de Koninklijke Sint-Martinus Turngilde. 1890-2005
