Provincie Oost-Vlaanderen organiseert i.s.m. VVV Eeklo een tentoonstelling over de beroemde Eeklose uitvinder en wetenschapper Polydoor Lippens (1810-1889) in het Provinciaal Streekcentrum Huysmanhoeve. Polydoor Lippens werd op 16 maart 1810 geboren in het grote gezin van bakker Jan Lippens en Francisca Du Bosch. Hij trok naar Brussel en Parijs om te studeren en contacten te leggen met geleerden en vooraanstaanden. In 1838 werd de jonge ingenieur door de Belgische overheid naar Londen gestuurd om de telegraaf van Wheatstone te bestuderen en de mogelijkheden van dit nieuw communicatiemiddel voor zijn thuisland te onderzoeken. Het allereerste telegram ooit uit Eeklo verstuurd, was trouwens aan Polydoor gericht.
Polydoor miste geen enkele trein, ook niet in de letterlijke betekenis: hij zat in 1835 op de allereerste trein die in ons land reed en werkte van 1850 tot 1886 voor de Belgische spoorwegen. In zijn woning in Brussel hing trouwens de nauwkeurige klok om de spoorwegklok op af te stemmen.
De faam van Polydoor Lippens drong door tot aan het koninklijk hof, waar hij de kinderen van Leopold I in de fysica mocht inwijden. Zijn benoeming tot Ridder in de Leopoldsorde moet hij als een bijzonder grote eer ervaren hebben. In 1863 verhuisde Polydoor terug naar Eeklo om bij zijn zussen te gaan inwonen. Achter zijn huis in de Kerkstraat nummer 20 richtte hij zijn atelier in.
Polydoor Lippens was een veelzijdig man en genie in de mechaniek. Hij moet gefascineerd geweest zijn door communicatie: zowat al zijn uitvindingen hebben te maken met de telegrafie en de telefonie of met treinen en spoorwegen. Zijn eerste uitvinding was een elektrische miniatuurtrein die te zien was op de nationale tentoonstelling in Brussel in 1841. Lippens is vooral bekend van de elektrische bel, of beter, van het trilsysteem van de elektrische bel. Deze uitvinding stond in functie van de telegrafie. Verder verwierf Polydoor verschillende uitvindersbrevetten van vernieuwingen aan telegraaftoestellen die het onder meer mogelijk maakten om te telegraferen met lettertekens in plaats van met morsecodes. Het zal niemand verbazen dat hij ook de uitvinding van de telefoon op de voet gevolgd heeft. De eerste telefoonlijnen in Eeklo heeft hij eigenhandig gelegd in de jaren 1880.
Niet alleen communicatie boeide Polydoor Lippens, hij experimenteerde met het vastleggen van beelden en was de trotse eigenaar van het eerste fototoestel van Eeklo. Lippens had een projectietoestel om lantaarnplaatjes te tonen aan familie en vrienden. Het toestel wordt nog steeds bewaard door de VVV van Eeklo. In dezelfde collectie zitten nog drie portretten in daguerreotypie van zijn ouders en zichzelf. Al snel vertrouwd met de ontwikkelingen in de fotografie, maakte hij foto's van zijn omgeving in Brussel en Eeklo, zowel binnen- als buitenopnames. Op het einde van zijn leven, begaf hij zich ook aan het borduren. Proeflapjes met kunstige steekjes van zijn hand werden bewaard.
Met de 'nalatenschap' van Polydoor, bedoelen we niet alleen zijn uitvindingen, maar ook zijn archief en de originele toestellen die hij ineen knutselde om zijn theoretische ideeën in de praktijk om te zetten. De VVV van Eeklo bewaart het archief: briefwisseling en foto's, het eerste telegram, krantenknipsels, de lantaarnprojector, etc. Zijn wetenschappelijke nalatenschap (de toestellen, elektrische trein, eerste bel met trilsysteem) wordt bewaard door de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, die enkele stukken uitleenden om in deze tentoonstelling te bewonderen.
De tentoonstelling loopt van 26 april tot 30 september 2015. De bezoekers krijgen een brochure waarin een wandeling van 6 km beschreven staat doorheen het 19de-eeuwse Eeklo van Polydoor Lippens.
Bron:
Steekkaart in Archiefbank: archief van Polydoor Lippens.
